Zinnebeeld

Een zinnebeeld is een symbool, een concrete persoon of zaak die de belichaming is van meestal iets abstracts, een zintuiglijke voorstelling van iets of iemand anders.

Het Nederlandse woord is gevormd in de 19^e eeuw naar het Duitse Sinnbild, dat in de 17^e eeuw opkomt als weergave van het Latijns-Griekse woord emblema (= reliëfwerk, mozaïek) en later ook van het Latijnse symbolum (=teken, symbool).

Bijvoeglijk naamwoorden: zinnebeeldig, zinnebeeldend. Werkwoord: verzinnebeelden.

Hagar en Ismaël verdreven, schilderij door George Soper

De H. Schrift bevat zinnebeelden en geschiedenissen met een zinnebeeldige betekenis. Hagar, Ismaël en Izak bijvoorbeeld zijn zinnebeelden. De apostel Paulus schrijft aan de wettische Galaten:

Ga 4:21 Zegt mij, u die onder de wet wilt zijn, luistert u niet naar de wet? Ga 4:22 Want er staat geschreven dat Abraham twee zonen had, een van de slavin en een van de vrije. Ga 4:23 Maar die van de slavin was naar het vlees geboren en die van de vrije door de belofte. Ga 4:24 Deze dingen hebben een zinnebeeldige betekenis. Want dit zijn twee verbonden: het een van de berg Sinai die tot slavernij baart, dat is Hagar. Ga 4:25 Hagar nu is de berg Sinai in Arabie en komt overeen met het tegenwoordige Jeruzalem, want dit is in slavernij met haar kinderen; Ga 4:26 maar het Jeruzalem dat boven is, is vrij, en dat is onze moeder. Ga 4:27 Want er staat geschreven: ‘Wees vrolijk, onvruchtbare die niet baart, barst los en juich, u die geen barensweeen hebt, want de kinderen van de eenzame zijn talrijker dan van haar die een man heeft’. Ga 4:28 U echter, broeders, bent kinderen van de belofte naar het voorbeeld van Izaak. Ga 4:29 Maar zoals destijds hij die naar het vlees geboren was, hem vervolgde die naar de Geest was, zo ook nu. Ga 4:30 Maar wat zegt de Schrift? ‘Drijf de slavin en haar zoon uit; want de zoon van de slavin zal geenszins erven met de zoon van de vrije’. Ga 4:31 Daarom, broeders, zijn wij geen kinderen van een slavin, maar van de vrije. Ga 5:1  Voor de vrijheid heeft Christus ons vrijgemaakt; staat dan vast en laat u niet weer onder een slavenjuk binden. (TELOS)

Hagar is een zinnebeeld van de berg Sinaï, waar God de wet aan het volk Israël gaf, en komt overeen met het Jeruzalem dat onder de wet is. Ismaël is een zinnebeeldige voorstelling van een kind dat in slavernij onder de wet is. Izak verzinnebeeldt de gelovige die het leven uit genade, naar de belofte, heeft gekregen en in vrijheid leeft.

In andere talen

In het Grieks van vers 24 wordt het werkwoord allegoreo (αλληγορεω) gebruikt. Dit woord komt van het Griekse werkwoord agoreo, een toespraak houden. Allegoreo is: allegorisch of in stijlfiguren spreken.

Een allegorie is verwant met een zinnebeeld. Paulus geeft een allegorische verklaring, “waarbij ervan uitgegaan wordt dat onder de woordbetekenissen een diepere betekenis schuilgaat, die door de lezer geduid moet worden”

Hierna volgen een aantal vertaalvoorbeelden van de uitdrukking in Gal. 4 vers 24. De Latijnse Vulgaatvertaling heeft ‘per allegoriam dicta’. De Willbrordvertaling heeft ‘allegorisch bedoeld’. De Herziene Statenvertaling, de Lutherse vertaling, de Petrus Canisius-vertaling en de TELOS-vertaling hebben ‘zinnebeeldige betekenis’; de ‘Statenvertaling heeft ‘andere beduiding’, NBG51 en de Groot Nieuws vertaling hebben ‘diepere zin’, de Naardense vertaling heeft ‘zinnebeeldig … verstaan’, de Nieuwe Bijbelvertaling (2004) heeft ‘als beeld … belichaamt’.

De Duitse Elberfelder Bibel en de Schlachter hebben ‘einen bildlichen Sinn’. De vertaling van Ludwig Albrecht heeft ‘eine tiefere Bedeutung’. De Engelse Darby-vertaling heeft ‘an allegorical sense’. De Authorized Version en de Revised Standard Version hebben ‘an allegory’. De Young’s Literal Translation heeft ‘which things are allegorized’.