Schaap
Het schaap is een evenhoevig herkauwend zoogdier dat door de mens gefokt en gehouden wordt voor de wol, het vlees of voor een godsdienstig slachtoffer. Een schaap kan 15 tot 20 jaar oud worden, maar meestal wordt het eerder geslacht[1].
Woorden. Het mannetje heet een ram, het wijfje wordt ooi genoemd en het jong een lam.
Ge 32:13 ... en hij [= Jakob] nam van hetgeen, dat hem in zijn hand kwam, een geschenk voor Ezau zijn broeder; Ge 32:14 Tweehonderd geiten en twintig bokken, tweehonderd ooien en twintig rammen; (SV)
Zie Ram voor het hoofdartikel over het mannelijk schaap.
In het Hebreeuws van het Oude Testament worden verschillende woorden gebruikt. Bijvoorbeeld 'ayil' voor een ram, 'kebes' voor een jonge ram ofwel ramlam en 'kibsah' (of 'kabsah') voor een ooilam. 'Kebes' is het meest gebruikte woord voor een lam. Het is afgeleid van een woord dat 'heersen' betekent. Enkele versen ter illustratie:
Le 14:10 En op de achtste dag moet hij twee lammeren (Hebr.: meervoud van Kebes, dus ramlammeren) zonder enig gebrek nemen en een ooilam (Hebr.: Kibsah)zonder enig gebrek van een jaar oud, en ook drie tiende [efa] bloem als graanoffer, met olie gemengd, en een log olie. (HSV)
Eze 46:4 Het brandoffer nu, dat de vorst den HEERE zal offeren, zal op den sabbatdag zijn, zes volkomen lammeren (Hebr.: meervoud van Kebes, dus ramlammeren), en een volkomen ram (Hebr.: Ayil). (SV)
Schapen hebben leiding nodig. Ze horen naar de stem van de herder. Voor vreemden kunnen ze op de vlucht slaan. Wanneer ze in paniek raken, stuiven ze alle kanten op. Wanneer een schaap op zijn rug komt te liggen, heeft hij soms hulp nodig om overeind te komen. In een schaapskooi worden soms meerdere kudden bijeen gebracht. Ze herkennen hun eigen herder.
Video: Herder Bouke met zijn 350 schapen, die bermen van de Nederlandse stad Groningen begrazen. Duur: 3 min. 19 sec. Bron: Youtube.com, upload door RTVOOG, 17 juni 2010.
Goed. Een schaap is een goed. Jacob wilde zijn broer Ezau gunstig stemmen met een geschenk bestaande uit onder andere:
Ge 32:14 Tweehonderd geiten en twintig bokken, tweehonderd ooien en twintig rammen; (SV)
De rijke Oosterling Job bezat 7000 schapen (Job. 1:3). Jakob wilde zijn broer Ezau een geschenk doen van 200 ooien en 20 rammen (Gen. 32:14).
Schaapsdrift. In Nederland kent men de schaapsdrift, dit is een smalle strook heide, die in de lengte aan beide kanten is voorzien van een greppel en een walletje. Dit moest de schapen binnen de drift houden en hen leiden van de schaapskooi naar de grote heidevelden en terug. In de Nederlandse provincie Gelderland laat men nog steeds Veluwse heideschapen op de hei grazen, niet meer voor de wolproductie, maar voor verjonging van de hei én om overwoekering van de hei tegen te gaan.[2]
Gods volk wordt vergelijken met een kudde schapen, zoals blijkt uit onder meer de volgende Bijbelteksten:
Ps 78:52 En Hij voerde Zijn volk als schapen, en leidde hen, als een kudde, in de woestijn. (SV)
Ps 78:71 Van achter de zogende [schapen] deed Hij hem (= David) komen, om te weiden Jakob, Zijn volk, en Israel, Zijn erfenis. (SV)
Ps 79:13 Zo zullen wij, Uw volk en de schapen Uwer weide, U loven in eeuwigheid, van geslacht tot geslacht; wij zullen Uw roem vertellen. (SV)
Ps 95:7 Want Hij is onze God, en wij zijn het volk Zijner weide, en de schapen Zijner hand. Heden, zo gij Zijn stem hoort, (SV)
Ps 100:3 Weet, dat de HEERE is God; Hij heeft ons gemaakt (en niet wij), Zijn volk en de schapen Zijner weide. (SV)
Jer 50:6 Mijn volk waren verloren schapen, hun herders hadden hen verleid, zij hadden hen gevoerd [naar] de bergen, zij gingen van berg tot heuvel, zij vergaten hun legering. (SV)
Jer 23:1 Wee den herderen, die de schapen Mijner weide ombrengen en verstrooien! spreekt de HEERE. Jer 23:2 Daarom zegt de HEERE, de God Israels, alzo van de herderen, die Mijn volk weiden: Gijlieden hebt Mijn schapen verstrooid, en hebt ze verdreven, en hebt ze niet bezocht; ziet, Ik zal over u bezoeken de boosheid uwer handelingen, spreekt de HEERE. Jer 23:3 En Ik zal het overblijfsel Mijner schapen Zelf vergaderen uit al de landen, waarhenen Ik ze verdreven heb; en Ik zal ze wederbrengen tot hun kooien, en zij zullen vruchtbaar zijn, en vermenigvuldigen. (SV)
David, de koning van Israël, was vroeger een herder van schapen (1 Sam. 16:19). Hij heeft de bekende psalm 23 gedicht, waarin hij de Heer "mijn Herder" noemt en zichzelf, in figuurlijke zin, als een schaap van de HEERE, de Goede Herder, ziet.
Ps 23:1 Een psalm van David. De HEERE is mijn Herder, mij ontbreekt niets. Ps 23:2 Hij doet mij neerliggen in grazige weiden, Hij leidt mij zachtjes naar stille wateren. Ps 23:3 Hij verkwikt mijn ziel, Hij leidt mij in het spoor van de gerechtigheid, omwille van Zijn Naam. Ps 23:4 Al ging ik ook door een dal vol schaduw van de dood, ik zou geen kwaad vrezen, want U bent met mij; Uw stok en Uw staf, die vertroosten mij. Ps 23:5 U maakt voor mij de tafel gereed voor \@de ogen van\@ mijn tegenstanders; U zalft mijn hoofd met olie, mijn beker vloeit over. Ps 23:6 Ja, goedheid en goedertierenheid zullen mij volgen al de dagen van mijn leven. Ik zal in het huis van de HEERE blijven tot in lengte van dagen. (HSV)
In de volgende video wordt psalm 23 gezongen door Margreet Zandbergen in Zevenhoven: video. (Duur: 2 minuten. Op Vimeo.com geplaatst in 2010.)
Mensen, niet alleen gelovigen, worden in de Bijbel vergeleken met schapen:
Jes 53:6 Wij allen dwaalden als schapen, wij wendden ons ieder naar zijn eigen weg, maar de HERE heeft ons aller ongerechtigheid op hem doen neerkomen. (SV)
In het bekende muziekstuk The Messiah van de componist G.F. Händel, scéne 23, wordt deze passage gezongen: video 'All we like sheep' (4 minuten, Youtube).
De lijdzame houding van de lijdende Knecht van de HEER, onze Heer Jezus Christus, wordt vergeleken met dat van een stom (=zwijgend) schaap:
Jes 53:7 Hij werd mishandeld, maar hij liet zich verdrukken en deed zijn mond niet open; als een lam dat ter slachting geleid wordt, en als een schaap dat stom is voor zijn scheerders, zo deed hij zijn mond niet open. (SV)
Het Hebreeuwse woord voor 'schaap' is hier 'rachel', dat is een ooi, een wijfjesschaap. Als een ooi dat stom is voor haar scheerders, zo deed de knecht van de HEER zijn mond niet open. Het woord 'rachel' komt op vier plaatsen in het Oude Testament voor (Gen. 31:38, 32:14; Hoogl. 6:6; Jes. 53:7), bijvoorbeeld:
Ge 32:14 Tweehonderd geiten en twintig bokken, tweehonderd ooien en twintig rammen; (SV)
De Heer Jezus gaf Zichzelf gewillig over met het oog op onze zonden. Als een lam of ooi, overgeleverd in de handen van mensen, ging hij de dood in. Hij stelde Zijn ziel als schuldoffer voor onze zonden. Hij droeg de zonden van velen.
Jes 53:7 ... Als een lam werd Hij ter slachting geleid; als een schaap dat stom is voor zijn scheerders, zo deed Hij Zijn mond niet open. Jes 53:8 ... Om de overtreding van mijn volk is de plaag op Hem geweest. (...) Jes 53:10 ... Als Zijn ziel Zich [tot] een schuldoffer gesteld zal hebben, ... Jes 53:11 ... Hij zal hun ongerechtigheden dragen. Jes 53:12 ... omdat Hij Zijn ziel heeft uitgestort in de dood, onder de overtreders is geteld, [omdat] Hij de zonden van velen gedragen heeft en voor de overtreders gebeden heeft. (HSV)
Als aan herder zal de Heer Jezus zijn kudde leiden. Hierover wordt gezongen wordt in The Messiah van Händel: video 'He shall feed his flock' (6 minuten, Youtube).
Wanneer de Zoon des mensen komt in zijn heerlijkheid en plaats heeft genomen op zijn troon, dan zal hij de volken scheiden zoals de herder de schapen van de bokken scheidt:
Mt 25:32 en voor Hem zullen alle volken worden verzameld, en Hij zal ze van elkaar scheiden, zoals de herder de schapen van de bokken scheidt; (TELOS)
De herder kent elk stuk van zijn kudde nauwkeurig kent en en laat de verschillende soorten van klein vee niet onder elkaar vermengd.
Meer informatie
- Biologisch artikel over het schaap op Wikipedia: Schaap (dier)
Zie ook
Voetnoten
- ↑ Artikel Schaap (dier) op Wikipedia
- ↑ Bron: Informatiebord van Geldersch Landschap en Kasteelen, aan de Harderwijkerweg ten noorden van Oosterbeek. Geraadpleegd 25 feb. 2020.