Euthanasie

Euthanasie is het op hun eigen verzoek beëindigen van het leven of het ter dood brengen van hevig lijdende, ongeneeslijke zieken, meestal kankerpatiënten. In onze samenleving, waarin de invloed van het Christendom en het zicht op God, de Gever en Onderhouder van het leven, afneemt, wordt lijden al minder verdragen.

Mensen die euthanasie overwegen hebben vragen als “Heeft mijn leven nog wel waarde?", "Ben ik niet te veel tot last van anderen?”

In Nederland was in 2001 in 2,5 procent van het totaal aantal sterfgevallen in Nederland sprake van euthanasie of hulp bij zelfdodig. In 2002 werd in Nederland de euthanasiewet ingevoerd, een wet die het mogelijk maakt onder bepaalde voorwaarden euthanasie toe te passen.

Na een stijging van het aantal gevallen van euthanasie daalde het percentage in 2005 tot 1,7 procent, doordat artsen direct na het in werking treden van de euthanasiewet vaker verzoeken om euthanasie afwezen. Sinds 2006 is er echter een stijging zichtbaar van het aantal meldingen van 'levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding'. In 2015 lag het percentage op 5% van alle sterfgevallen.  

In 2010 werd 9100 keer om euthanasie en hulp bij zelfdoding gevraagd. Bijna de helft van de verzoeken werd ingewilligd. Er waren 3136 gemelde gevallen van euthanasie, 19 procent hoger dan in 2009. Bij 4050 patiënten werd euthanasie en hulp bij zelfdoding toegepast, dat is 2,9 procent van het totaal aantal sterfgevallen in dat jaar in Nederland. In acht op de tien gevallen werd euthanasie gepleegd op personen met kanker. In 300 euthanasiegevallen had de patiënt zelf daar niet om had gevraagd. 

In 2011 overleden 3695 mensen door euthanasie, 18% meer dan in 2010. In 3346 gevallen ging om levensbeëindiging op verzoek (euthanasie), in 196 gevallen was er hulp bij zelfdoding en 53 keer betrof het een combinatie van beide.

Het aantal gevallen van door de patiënt niet gevraagde levensbeëindiging daalde van 1000 in 1991 naar 300 in 2010. Het is meestal familie die verzoekt het leven van de patiënt te beëindigen. Strafrechtelijk is hier echter sprake van moord. 

Het lijkt erop dat in de loop der tijd de voorwaarden voor toelaatbare euthanasie in Nederland ruimer worden.  

Euthanasie zonder expliciete toestemming Voor het eerst is in Nederland euthanasie toegepast op een zwaar dementerende patiente. Volgens de Volkskrant ging de toetsingscommissie akkoord, ondanks dat de vrouw haar wens om dood te gaan niet meer duidelijk kon verwoorden. De 64-jarige vrouw had al langer aangegeven niet meer te willen leven. De zaak leek moeilijk te worden omdat haar wilsbekwaamheid sterk was afgenomen. Uiteindelijk overleed ze in maart van dit jaar. De toestemming die de commissie gaf, kan verstrekkende gevolgen hebben voor de euthanasiepraktijk in Nederland. Patienten de wilsonbekwaam zijn geworden, kunnen mogelijk nu toch onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor euthanasie.     Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht van 9 november 2011.

Levenseindekliniek start volgende maand   Zes gespecialiseerde teams van een arts en een verpleegkundige gaan vanaf volgende maand bij mensen die niet meer verder willen leven, thuis euthanasie toepassen. Het gaat om mensen die volgens de criteria onder de euthanasiewet zouden vallen, maar zich bijvoorbeeld door de eigen arts niet serieus genomen voelen.   Bron: Radio Nederland Wereldomroep, nieuwsbericht van 6 februari 2012.

Crisis om euthanasie In Italie dreigt een constitutionele crisis te ontstaan om Eluana Englaro, de vrouw die na een ongeluk al zeventien jaar in coma ligt. President Giorgio Napolitano en premier Silvio Berlusconi staan in de kwestie lijnrecht tegenover elkaar. De rechtse regering van premier Berlusconi wil de euthanasie van Englaro tegenhouden met een spoeddecreet, maar president Napolitano weigert dat te ondertekenen. De coma van de 38-jarige vrouw is onomkeerbaar. Haar vader heeft na een lang juridisch gevecht van de rechter toestemming gekregen om de kunstmatige voeding van zijn dochter te beeindigen. In Italie is zowel actieve als passieve euthanasie verboden. Bron: Radio Nederland Wereldomroep, 6 febr. 2009

Gevolg. De legalisering van euthanasie en het 'gewoon' worden van de euthanasiepraktijk kunnen ouderen die veel zorg nodig hebben en gehandicapten het gevoel bezorgen dat ze beter een eind aan hun leven kunnen maken. Een filosoof/ethicus merkte op: "Je krijgt de indruk dat euthanasie, net als suïcide, een aanzuigende werking heeft: hoe meer men erover leest, hoe meer mensen het willen. Ik maak me ook zorgen over de impliciete druk die ouderen en gehandicapten voelen."

Morele beoordeling. Levensbeëindiging is, algemeen gesproken, moreel onjuist. Ieder mensenleven is een geschenk uit Gods hand. Men mag zijn eigen leven niet eigenhandig beëindigen.

Lu 12:15 ... Let op en waakt voor alle hebzucht; want ook al heeft iemand overvloed, zijn leven behoort niet tot zijn bezittingen. (TELOS)

Daar komt bij dat de dood niet het einde van iemands bestaan is: de overledene komt in het dodenrijk. Maar iemand die geen deel heeft aan het heil in Christus, maakt zijn lot door euthanasie niet beter, integendeel. Er is bijbels gezien geen grond om aan te nemen dat hij zich in het dodenrijk zal of kan bekeren. 

In de Rooms-katholieke kerk is het officieel niet mogelijk een kerkelijke uitvaart te doen van iemand die zichzelf het leven heeft benomen. De kerk wijst zelfdoding en actieve euthanasie af. Maar als iemand euthanasie of zelfmoord pleegt „terwijl hij door emoties, angst en stress was overmand, is de innerlijke vrijheid en daarmee de toerekenbaarheid van de daad verminderd. In dat geval kan een priester toch besluiten een kerkelijke uitvaartplechtigheid te houden.” 

Alternatief: palliatieve sedatie. Een bijbels-ethisch aanvaardbaar alternatief voor euthanasie is palliatieve sedatie: het toedienen van een slaapmiddel tijdens de stervensfase van een patiënt. De ziekte wordt niet meer behandeld en de patiënt overlijdt uiteindelijk aan zijn ziekte; er is een natuurlijke doodsoorzaak. Bij euthanasie daarentegen wordt het leven opzettelijk beëindigd, bijv. door middel van het toedienen van een slaapmiddel en een spierverslapper; de patiënt sterft een niet-natuurlijke doodsoorzaak. Palliatieve sedatie is normaal medisch handelen en valt daardoor niet onder het Strafrecht. De arts heeft geen meldingsplicht. Euthanasie valt wel onder het Strafrecht. 

In Duitsland zijn in de jaren dertig en veertig op last van de regering zeker 70.000 gehandicapten vermoord, wat toen ”euthanasie” werd genoemd.

Meer informatie

Ik-wil-euthanasie.nl. Stichting Agapé wil met de website www.ik-wil-euthanasie.nl mensen helpen die euthanasie overwegen.  “We bieden mensen een alternatief en geven eerlijke informatie over goede zorg, zo vlak voor het sterven.” Men wil een opening bieden aan mensen om God beter te leren kennen. Agapè laat zien dat ieder leven in de ogen van God waardevol is, hoe oud of hoe ziek iemand ook is. 

Joanne van Beusekom, Joop Buker, Alex van Vuuren (red.), Barmhartigheid anno 2018; euthanasie en voltooid leven in Nederland. Uitgave van de Stichting Schreeuw om Leven, 2018. Een kritische beschouwing van juridische, politieke, medische en sociale aspecten van euthanasie. Omvang: ca. 100 blz. Online te lezen en te downloaden als pdf-document op Schreeuwomleven.nl.

De Euthanasia Prevention Coalition (EPC) ijvert tegen (de legalisering van) euthanasie. 

Bronnen

Euthanasie in 3 procent van sterfgevallen, nieuwsbericht op RefDag.nl, 10 juli 2012.